Wanneer we in gevaar zijn, willen we eerst vechten. Als dat niet lukt, proberen we te vluchten. En als dat ook geen oplossing biedt, gaan we in een soort van bevriezingstoestand: Freeze.
Ontlading ontbreekt
In normale omstandigheden ga je – zo gauw het gevaar geweken is – terug in vluchtmodus en/of vechtmodus.
Een antilope die buiten de kudde staat en aangevallen wordt door een leeuw, kan niet vechten want die leeuw is sterker. Ze kan ook niet vluchten want dat is alleen veilig als ze met de kudde mee kan lopen.
En dus doet ze het enige wat haar leven nog kan redden: ze doet alsof ze dood is. Ze bevriest.
De leeuw sleept haar naar haar nest (bij leeuwen jaagt de leeuwin). Terwijl de leeuwin haar welpen verzamelt voor de lunch, komt de antilope uit haar ‘dode’ bevriezingstoestand en start alsnog haar vlucht. Dit keer heeft ze voorsprong. Dat vluchten zorgt ervoor dat alle adrenaline die in haar lichaam was opgeslagen er terug uit gaat. Tegen dat ze haar kudde heeft ingehaald is ze al weer helemaal haar rustige zelf.
Na het gevaar is het dus belangrijk om terug te kunnen ontladen en terug te gaan in de vlucht en vechtreflex.
Nu is het bij mensen vaak anders: we gaan heel vaak in zo een bevriezing. Telkens we gedwongen worden iets te doen wat we niet leuk vinden, zetten we onszelf in bevriezingstoestand omdat ‘er niet bij horen’ als gevaarlijk wordt beschouwd.
We hebben dat geleerd door onze opvoeding: als je niet doet wat van je verwacht wordt, ben je in gevaar (straf/geen beloning). Dus gaan we heel vaak in een freeze-toestand.
En we blijven daar ook onnodig lang hangen. Juist omdat we de hele tijd willen pleasen en iedereen tevreden houden.
We hebben dus maar heel weinig momenten dat we nog ontladen in ons modern leven. En dat is al zo van kindsaf.
Vrouwen zijn extra kwetsbaar
Van vrouwen wordt nog meer verwacht dat ze ‘luisteren’, ‘pleasen’, ‘netjes zijn’, ‘goed doen’, … Om aan die verwachtingen te voldoen gaan ze in freeze. Keer op keer, telkens weer.
Maar in die freeze-toestand heb je wel een probleem: je ervaart geen grenzen. Stel dat de antilope niet weggeraakt en de welpen komen met haar spelen – in de veronderstelling dat ze dood is – dan zal die antilope niet van zich afbijten. Ze merkt niet dat er met haar gespeeld worden. Haar grenzen zijn gevoelloos geworden.
Vrouwen in een freeze voelen hun grenzen dus niet aan. Iemand die al in freeze leeft – door eerdere trauma’s – zal dus minder snel haar grenzen aangeven. Ze zal meer over haar grenzen laten gaan.
Vandaar dat wanneer hen grensoverschrijdend gedrag overkomt, ze niet reageren.
Vrouwen die dus al eerder getraumatiseerd zijn, laten zich gemakkelijker opnieuw traumatiseren. En dit verklaart waarom zoveel vrouwen in toestanden komen waarvan de publieke opinie zegt: dat was mij niet overkomen.
Je kan zeggen dat een man als Weinstein bij jou ‘nogal eens een post zou pakken’, maar de vrouwen die slachtoffer zijn van hem, zitten al in hun freeze door eerdere trauma’s. En ze voelen hun grenzen niet aan. Alleen hun verstand werkt nog enigszins en hun angst: ik moet die job hebben.
Ontlading wordt uitgesteld
Vrouwen die uiteindelijk uit hun gevaarlijke situatie geraken (of waar de dader stopt), blijven in hun freeze. Ze blijven bang voor die persoon. Hun vlucht en vechtreactie blijft uitgesteld. Pas wanneer ze hun dader weer tegenkomen (ze zien hem bijvoorbeeld op tv of in de krant) geraken ze terug in vecht-modus en gaan ze aanklacht indienen. Of wanneer ze zien dat andere vrouwen klacht indienen, voelen ze zich gesterkt om dat ook te doen. Pas dan komen ze uit hun freeze en gaan in vlucht/vechtmodus.
Het is dus niet zo vreemd dat dat altijd gebeurt wanneer een man opklimt, dat zijn verleden hem inhaalt. Oude (jeugd)zondes komen aan het licht. Ben je hard over de schreef gegaan, kan je beter al op voorhand stoppen met je promoties. Vroeg of laat komen die vrouwen in opstand en doen die een boekje over je open.
Freeze verengt ons waarnemingsvermogen
Spijtig genoeg herinneren die vrouwen zich niet meer elk detail precies over wat er indertijd gebeurde. We kunnen ervan uit gaan dat er iets gebeurde. Maar hun verengd waarnemingsvermogen maakt dat ze sommige details hebben verdrongen en ingevuld met andere herinneringen of hun denkend vermogen.
Het is mensonterend hoe wij in onze maatschappij de details op een rij willen hebben vooraleer wij iemand geloven.
De vrouwen die vandaag in America hun ziel op tafel leggen zijn te bewonderen om hun moed. Ze verdienen ons respect in elk opzicht. Ze verdienen het zeker niet om in een polemiek van believers en non-believers terecht te komen.
Uit je Freeze
Uit je freeze komen is de belangrijkste eerste stap. Uit je freeze komen zorgt dat je je grenzen weer voelt. Als je je grenzen weer voelt, kan je ook aangeven wat voor jou belangrijk is. Pas wanneer je uit je freeze komt en uit je vecht en vluchtreflex bent, dan kan je objectief naar je situatie en je verleden kijken zonder het trauma te herbeleven.
We zitten ook in vele freezen. En je freeze van een groot Trauma is ontstaan vanuit je duizenden kleine trauma’s die over je over de loop der jaren zijn overkomen.
Het lijkt een eindeloos werk om al die trauma’s te ontladen en laat me eerlijk zijn: het is nooit klaar. Maar het is wel bevrijdend, elk trauma dat je mag en kan ontladen.
The first step is the hardest
De eerste stap om uit je freeze te komen is de moeilijkste. Omdat je in een – schijnbaar – veilige toestand zit, is de stap groot. En je weet ook niet meer hoe het is om uit je freeze te zijn.
Eruit komen vraagt dus vooral begrijpen van wat er gebeurd is. En dat kan al met deze blog en wat praten.
Daarnaast is het belangrijk om je lichaam mee te krijgen in die ontlading. Je lichaam heeft diepe ontspanning nodig om weer tot rust te komen.
Praten en lichaamswerk gaan daarom hand in hand.
Daarom ontwikkelde ik de New Body Day. Hoe zou het zijn om een volledige dag in volledige ontspanning te kunnen ontladen?
Wat kan ik bijdragen aan jouw ontlading?