Dé manier om in deze tijden je de hele meute op de hals halen? Een niet-politiek-correcte uitspraak doen.
Het overkwam Dominiek Sneppe. In een lokale – West-Vlaamse – krant vermeldde ze op het einde van het interview volgende mening: “… en wij hebben op zich niks tegen holebi’s; De vraag is alleen moeten zij kunnen trouwen en kinderen adopteren? Dat vind ik een brug te ver.”
Het is de laatste zin van pagina-groot interview maar de krant besluit er de kop van te maken. Zo kennen we de media.
Cadeautje
Voor heel wat mensen is een krantenkop als deze een cadeautje na de verkiezingsuitslag van 26 mei.
“Zie je wel dat die partij niet deugt”
“Zie je wel dat die partij ‘domme’ mensen naar het parlement stuurt”
Elke stap en uitspraak die in deze zin gedaan wordt is koren op de molen van zij die hun gelijk willen halen: rechtse partijen zijn conservatief, ze discrimineren en het zijn domme mensen die hierop stemmen.
Heeft ze gelijk?
Natuurlijk heeft ze gelijk vanuit waar zij naar de realiteit kijkt. Meer nog: hoe meer ze gelooft in haar eigen mening hoe meer dat ze bevestigd zal worden in die mening.
En dat geldt ook voor al diegene die vinden dat ‘die partij’ uit domme mensen bestaat die discrimineren. Hoe harder ze ervan overtuigd geraken dat het gaat om ‘een bende racisten’, hoe meer bewijs ze ervoor zullen vinden.
Iedereen heeft altijd gelijk.
Zoiets noemt projectie: Je verwacht een bepaald gedrag en je uitstraling alleen al zorgt ervoor dat de ander zich naar jouw verwachting gedraagt. Je verwacht bewijs te vinden voor iemand zijn conservatieve ideeën en je zal bewijs vinden.
Gelijk krijgen?
Het probleem is dat wij graag gelijk hebben. We laten ons goed-voelen zelfs afhangen van ons gelijk. We gaan ten strijde om ons gelijk te krijgen en te halen.
En daarbij vergeten we vaak iets heel belangrijks: LUISTEREN
Er zijn vast heel wat mensen zoals Mevrouw Sneppe. Haar mening is niet alleenstaand. In haar direct omgeving, maar ook in heel Vlaanderen zijn er vast een hele boel mensen dezelfde mening toegedaan. Alleen durven de meesten van hen dit niet zo luidop in de krant verkondigen. Meer nog: ik ben er zelfs van overtuigd dat onder de gewone man in de straat heel wat mensen een ongemakkelijk gevoel krijgen rond holebi’s.
Dat ongemakkelijk gevoel is niet ontstaan op basis van feitenkennis en verbinding met mensen maar vanuit een gebrek aan ervaring met die mensen. Deze mening is ontstaan vanuit onwetendheid en gebrek aan holebi’s om hen heen. Als mevrouw Sneppe een homoseksueel familielid had die een kind had geadopteerd, zou ze dat dan ook nog zo poneren in de krant?
Domme mensen
Enkele jaren geleden had ik een gesprek met een arts-assistent. Ze vertelde mij dat toen ze begon aan haar praktijkervaring als co-assistent een grote cultuurshock meemaakte. Ze was opgegroeid in een academische wereld. Ouders waren beiden universitair geschoold. Ze was naar een school geweest waar alleen ASO richtingen werden gegeven. Ook haar hobbies hadden zich afgespeeld in ‘intelligente’ kringen. De kranten, tijdschriften en boeken die ze last bevatten eerder een literaire taal. Op de universiteit was ze omringd geweest door intelligentie-genoten.
Ze vertrouwde mij toe: ‘Ik ben er toen echt van geschrokken hoeveel ‘domme’ mensen er zijn. Mensen waar je het tien-twintig keer aan mag uitleggen en die het nog niet snappen.’
Het was een oprecht gesprek en ze vertelde het zelfs met enige schaamte voor haar taalgebruik. Ze was voor de rest een graag geziene en bekwame arts. Dit toont echter hoe wij vaak op ons eigen eilandje van gelijkgezinden en gelijkgestemden leven.
Niet iedereen universitair – gelukkig maar
Niet iedereen heeft een diploma hoger onderwijs, niet iedereen is bediende en belezen. Niet iedereen leest intellectuele kranten.
Deze mensen hebben dus niet gestemd vanuit hun beredeneerde politiek-correcte mening. Deze mensen hebben gestemd vanuit hun buikgevoel.
Was dat verkeerd? Nee.
Buikgevoel beantwoord
Wat is hier dan echt gaande?
Een grote groep mensen moet het dus hebben van hun buikgevoel en hun boeren-verstand. Maar omdat dit vaak om een niet zo politiek-correcte mening gaat, onderdrukken ze dat buikgevoel vaak.
Wanneer er dan iemand zoals Mevrouw Sneppe – en bij uitbreiding haar partij – hun buikgevoel verwoord, voelen ze zich gehoord. En gaan er dus gemakkelijker op stemmen.
Biologisch hebben we – een gezonde – terughoudendheid tegenover alles wat ons vreemd is. Als je dat niet mag uiten, ga je dat onderdrukken. We worden immers niet graag gepakt op onze afwijkende mening. Als iedereen loopt te roepen dat holebi zijn normaal is, ga je niet luidop zeggen dat je daar niet mee akkoord bent. Dan zwijg je stilletjes en denk je er het jouwe van.
Als er dan iemand langskomt zoals Trump en andere rechtse politici, dan voelt dat als een opluchting. Je komt uit een soort van bevriezingstoestand. En dit maakt je vatbaar voor nog meer van hun ideeën.
Gesprek openen
Wat kan je daaraan doen? Luisteren. Mensen met een ‘andere’ mening mogen ook hun zegje hebben in onze maatschappij. Elke mening, elke visie is een interessant gegeven. Net door hun mening als ‘slecht’, ‘fout’ of ‘dom’ weg te zetten, laat je het broeinest groter worden.
Niemand is 100% voor of tegen een bepaalde groep mensen. In werkelijkheid hebben we allemaal een mening of overtuiging die noch zwart/wit, voor/tegen is. Onze echte mening is vaak veel genuanceerder.
We halen echter graag ons gelijk. We verdedigen liefst vol vuur onze eigen burcht.
Liever dan dat we afdalen naar het grasveld tussen de twee burchten in en een open gesprek met elkaar hebben.
Oproep tot luisteren
Ik schrijf dit stukje dan ook als een oproep tot meer luisteren naar wat anderen te zeggen hebben. Wees je er bewust van dat er mensen bestaan met een andere mening of overtuiging dan jij. Er is geen goed of fout. Er is geen beter en juister.
Het is vooral een oproep aan de meer belezen en geleerde mensen om met meer geduld te luisteren naar zij die minder taal hebben om hun buikgevoel te vertolken. Een oproep om alert te zijn naar de mensen in onze omgeving die er een andere mening op na houden. Als die mensen gehoord worden, kunnen we elkaar beter begrijpen.
En tot slot …
Ik heb het geluk gehad mensen op mijn pad te hebben die mij laten binnenkijken in hun relationele en seksuele leven. Het heeft mij een schat aan informatie opgeleverd en ik heb daardoor een interessante visie kunnen ontwikkelen.
Ondanks al die kennis zullen er heel wat mensen zijn die mij als conservatief of terughoudend beschouwen als ik mijn mening vertel over relaties, seksualiteit en samenlevingsvormen. Anderen zullen mij als progressief beschouwen.
Dat komt omdat ik een overtuiging koestert die dicht bij MIJN waarheid staat. Elke dag kom ik nog een stapje dichter hierbij. Maar elke dag wordt ik mij ook meer en meer bewust dat het om MIJN waarheid gaat en dat iedereen rond mij op de één of andere manier van mening verschilt met mij.
Want niemand is voor of tegen iets in werkelijkheid. Niemand zijn mening is zwart of wit, maar één van de 1000 tinten grijs tussenin.